Beschrijving
STILLEWE (Stilleven) is het derde boek (na “Gebroken Zinnen” en “Ja!”) in de serie ‘ongezongen woorden’ zoals Stef ze noemt. STILLEWE is gemaakt in samenwerking met de Zuid-Afrikaanse beeldend kunstenaar Varenka Paschke.
Het boek werd geboren gedurende een reis die zij samen maakten door Latijns-Amerika. Een reis die eindigde in Mexico tijdens de ‘Dia de Muertos’, een feest waarin de doden de eerste avond bij de levenden thuis op bezoek komen. De tweede avond gaan de levenden bij de doden op bezoek en vieren feest op de kerkhoven. Tijdens het feest neemt de dood alle gedaantes van het leven aan. Het macabere wordt menselijk, de hardheid zacht, de kilte wordt warm en de zwaarte wordt licht. Het boek daaruit ontstaan is een optocht van vrolijke en ontroerende skeletten.
Een boek waarin Cervantes en Shakespeare elkaar tegenkomen voor de hemelpoort in 1616.
Een boek waarin een onbegonnen liefde maar niet wil eindigen en verword tot een ‘Stillewe’.
Een boek dat leest als een reis langs gedachten en beelden die in elkaar overvloeien.
Stef is door de jaren heen steeds meer een samensmelting gaan zoeken tussen de Vlaamse, Nederlandse en Zuid-Afrikaanse cultuur waarin hij woont en leeft. Daardoor zijn ook een deel van de teksten, zoals in zijn tweede boek ‘JA’, direct in het Afrikaans geschreven en worden onvertaald afgedrukt omdat hij ervan overtuigd is dat we elkaar kunnen leren lezen. Want hoe sterk de drie culturen ook van elkaar verschillen, hun talen komen uit dezelfde bron. Mede daarom werd ditmaal ook gekozen voor een Afrikaanse titel: ‘Stillewe’ (Stilleven). Een goede titel voor een boek waarin in de vrolijke en ontroerende geraamtes die Varenka Paschke tekende een rode draad vormen.
VARENKA PASCHKE
Varenka Paschke is een beeldend kunstenaar die een sterk gevoel voor kleur combineert met een onderwerp dat haar persoonlijk aanspreekt. Wanneer ze sociaal geëngageerd werk maakt, gaat het niet om het sociale engagement maar om de betrokkenheid. Een beeld van een slapende zwerver gaat niet alleen over het land en de cultuur waarin iemand tussen de wal en het schip valt, maar meer over de mens zelf.
Schilderijen van vrouwfiguren zijn dikwijls sterk en kwetsbaar tegelijk. In haar kleuren zit de kracht van het personage, in de houding dikwijls de kwetsbaarheid, het menselijke. Artistiek opgegroeid in een complex land en een tijd waarin Zuid-Afrika na de apartheid een nieuwe weg zocht kan het ook bijna niet anders dan dat ze de wereld en de werkelijkheid vanuit veel hoeken bekijkt en niet gevangen zit in haar eigen waarheid.
Zuid Afrika is de wereld in klein formaat met alle schoonheid, lelijkheid, ongelijkheid en menselijkheid van dien. Het is een interessant breukvlak van westerse en Afrikaanse cultuur…. gemeenschapszin en ongebreideld kapitalisme. Wie binnen een zodanige tijd groot wordt heeft tot in lengte van dagen een verhaal te vertellen zolang diegene met open ogen de wereld in kijkt. Zij is zo iemand.
Het contact met Stef Bos ontstond jaren geleden in Zuid-Afrika en door de tijd heen werd het plan opgevat om op een dag samen te werken aan een boek. Aangezien beiden door afstand en tijd beperkt werden elkaar regelmatig te zien om samen te werken besloten ze in 2007 een reis te maken van een maand om de basis voor een boek te leggen waarin beeld en taal zouden samenkomen.
Einddoel van de reis was het ‘Feest van de dood’ in Mexico. Dit feest werd daarmee ook de bron van waaruit veel van de beelden en woorden ontstonden. Het geraamte als macaber beeld, zoals dat in westerse culturen bestaat, wordt in Mexico volstrekt anders ervaren. De dood is meer een deel van het leven en de skeletten groeien uit tot een beeld van de mens dat letterlijk en figuurlijk tot op het bot gaat met een lichtheid en ontroering die je dikwijls niet ziet als het gaat om geraamtes.
De woorden van Stef zijn veelal onderweg geschreven of kort voordien tijdens een verblijf in Madrid en Salamanca. Veel van de beelden en de woorden ontstonden door er tegelijk aan te werken in elkaars aanwezigheid. Dit maakt ‘Stillewe’ (Stilleven) tot een uitzonderlijk werk van twee mensen uit twee werelden die ergens in het midden samenkomen.
Klik op deze link voor meer informatie over Varenka Paschke.
